زغال فشرده یا صنعتی که با نامهای زغال چینی و زغال قالبی هم شناخته میشود، یکی از محبوبترین انواع زغال است. این زغال از ترکیب مواد اولیه مختلف و فشردهسازی آنها با دستگاههای مخصوص تولید میشود
معرفی محصول
زغالها انواع مختلفی دارند که بسته به نوع ماده اولیه و روش تولید، کیفیت و کاربرد متفاوتی پیدا میکنند. از جمله این انواع میتوان به زغال کبابی، زغال فشرده، زغال لیمو، بلوط، پسته، سیب و انجیر اشاره کرد. شرایط آبوهوایی و نوع چوبهای هر منطقه نیز در نوع تولید زغال تأثیرگذار است.
1- زغال فشرده (زغال صنعتی)
زغال فشرده یا صنعتی که با نامهای زغال چینی و زغال قالبی هم شناخته میشود، یکی از محبوبترین انواع زغال است. این زغال از ترکیب مواد اولیه مختلف و فشردهسازی آنها با دستگاههای مخصوص تولید میشود. ویژگیهای برجسته این نوع زغال شامل ماندگاری بیشتر، روشن ماندن طولانیمدت و ایجاد خاکستر کمتر است.
2- زغال کبابی (زغال باربیکیو)
زغال کبابی بهعنوان یکی از بهترین انواع زغال شناخته میشود. این زغال دود و بو ندارد و پس از شعلهور شدن بهصورت کامل سرخ شده و تا پایان استفاده خاموش نمیشود. با انتقال یکنواخت حرارت، این زغال به پخت کامل و مغزپخت شدن کباب کمک میکند.
3- زغال حبهای (زغال نارگیل)
زغال حبهای، که معمولاً از پوسته نارگیل تهیه میشود، به دلیل جذب بالا و تولید خاکستر کم، در میان مصرفکنندگان قلیان محبوبیت بالایی دارد. این زغال بو، دود و جرقه ندارد و از مواد اولیه بازیافتی تولید میشود که هزینه تولید آن را کاهش میدهد.
زغال حبهای در بازارهای داخلی و خارجی، بهویژه در کشورهای حوزه خلیجفارس، ترکیه و اروپا، طرفداران زیادی دارد و بهطور گسترده در قلیان و کباب استفاده میشود.
این تنوع در انواع زغال باعث شده تا بسته به نیاز و کاربرد، هر کدام جایگاه خاصی در بازار داشته باشند.
مطالعات بازار در طرح توجیهی زغال فشرده و زغال حبهای و زغال کبابی
بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت ظرفیت اسمی تولید زغال فشرده در ایران بیش از 45 هزارتن در سال است.
واحدهای درحال احداث این محصول با بیش از 75 هزارتن زغال فشرده در آینده احداث خواهند شد.
مطابق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران میزان واردات زغال فشرده طی سالهای 1400 و 1401 به شرح جدول ذیل میباشد.
با توجهبه جدول بالا، حدود 4,620 تن از انواع زغال موردنیاز کشور در سال 1401 توسط واردات تأمین شده است. عمده واردات محصولات مذکور طی سالهای اخیر از کشورهای چین، اندونزی و امارات متحده عربی انجام شده است.
عمده صادرات محصولات مذکور طی سالهای اخیر به کشورهای عراق، ترکیه و امارات متحده عربی میباشد.
در حال حاضر ظرفیت اسمی 45,068 تن برای تولید محصولات مذکور در کشور ثبت گردیده، باتوجهبه بررسیهای میدانی هم میانگین تقریبی مقدار واقعی تولید 45,068 تن برآورد شده است. بر اساس گزارش تولید و واردات و صادرات محصول طی سالهای اخیر، میزان تقاضای محصول در کشور افزایشیافته است. بر اساس نرخ رشد تقاضای داخلی این محصولات در سال¬های گذشته، نرخ رشد 54 درصدی برای آنها طی سالهای آتی نیز پیشبینی میشود. باتوجهبه برآوردهای انجام شده برای تولید این محصول، پیشبینی میگردد بازار داخلی در سالهای آتی با کمبود عرضه مواجه شود و باید نیاز خود را از طریق واردات و احداث خط تولید جدید تأمین کند.
در زمینه صادرات، بازارهای مناسبی همچون هندوستان، چین و روسیه در منطقه وجود دارند و همچنین بر اساس آمارها مصرف جهانی این محصولات در سالهای اخیر افزایش داشته است که همین امر چشمانداز مناسبی برای تولید و عرضه آن در بازارهای خارجی ارائه میدهد. در سالهای اخیر به تولیدکنندگان انواع زغال افزوده شده و بخشی از نیاز کشور از طریق تولیدات داخلی و باقی آن از طریق واردات تأمین میشود. همچنین پیشبینی میشود در سالهای آتی مصرف این محصول افزایش یابد که باعث کمبود عرضه خواهد شد.
ازآنجاکه ایران با چالش تحریمها و کمبود منابع ارزی روبهروست، بهتر است راهکارهایی جهت جبران کمبود عرضه این محصول از طریق تولیدات داخلی و سپس صادرات و ارزآوری در پیش گرفته شود؛ بنابراین طبق نتایج حاصل گردیده از مطالعات حاضر، سرمایهگذاری در زمینه تولید انواع زغال از دیدگاه بازار، دارای توجیه است.
مطالعات فنی در طرح توجیهی زغال فشرده و زغال حبهای و زغال کبابی
فرآیند تولید زغال فشرده، حبهای و کبابی
1) پیشپردازش مواد خام: مواد اولیه (بیومس) خرد شده و برای کربنسازی آماده میشوند.
2) تغذیه: مواد پردازششده از طریق تسمهنقاله به کوره کربنسازی منتقل میشوند.
3) کربنسازی: در شرایط کم اکسیژن، مواد بیومس در راکتور بایوچار تحت فرآیندهایی مانند پیروزی و تقطیر خشک به سوخت جامد (زغال) تبدیل میشوند.
4) گاز خروجی: گازهای تولیدشده از کربنسازی توسط سیستم تصفیه پالایش شده و پس از رسیدن به استانداردهای انتشار، دفع میشوند.
5) جمعآوری و شکلدهی: پس از خنکشدن مواد کربنی، محصول نهایی به دستگاههای شکلدهی منتقل شده و بسته به نوع زغال (فشرده، حبهای یا کبابی)، شکل و اندازه دلخواه به آن داده میشود.
تجهیزات اصلی
• سیلوی بافر
• دستگاه خردکننده
• مخلوطکن دو میلهای
• تغذیهکننده چسب
• آسیاب چرخشی
• دستگاه شکلدهی
مطالعات مالی در طرح توجیهی زغال فشرده و زغال حبهای و زغال کبابی
این خط قابلیت تولید بیش از 2000 تن زغال در سال را دارد. این عدد ظرفیت اسمی این پروژه میباشد و ظرفیت عملی این پروژه عدد کمتری میباشد.
حجم کل سرمایهگذاری این طرح بین 120 – 130 میلیارد تومان میباشد.
IRR این طرح عددی بین 35 الی 40 درصد میباشد که توجیهپذیری نسبتا خوبی دارد.
تهیه شده در گروه مطالعات سپینود شرق