خلاصه طرح توجیهی فنی اقتصادی پروپیلن

معرفی پروپیلن

پروپیلن يا پروپن یک ترکیب آلی اشباع نشده با فرمول شیمیایی C3H6 می‏باشد که پس از اتیلن دومین ماده پایه صنعت پتروشیمی از حیث میزان مصرف در دنیا است. این محصول خوراک اصلی برای تولید پلیمرهای مختلف و محصولات میانی به شمار می‌رود و بطور وسيعي در آلکيلاسيون، پليمريزاسيون و پيشرفت واکنش هاي اکتان به کار مي‌رود.

پروپیلن در اتانول، اتر و استيك اسيد حل مي شود و شديداً با مواد اكسيدكننده نظیر نيتروژن دي اكسيد، دي نيتروژن تترا اكسيد و دي نيتروژن اكسيد واكنش داده و با شعله زرد رنگ میسوزد

از کاربردهای عمده پروپیلن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد

مهم ترین محصولات پایین دست پروپیلن عبارتند از: پلی‌پروپیلن، آکریلونیتریل، پروپیلن اکسید، فنول، اکسوالکل، اسید آکریلیک، ایزوپروپیل‌الکل، الیگومرها و دیگر مواد واسط مختلف که در نهایت به صورت مواد مورد نیاز صنایع الکترونیک، خودروسازی، ساختمان‌سازی، بسته‌بندی و نظیر آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مطالعات بازار در طرح توجیهی پروپیلن

پروپيلن عمدتاً در بازار با گريدهاي پالايشگاهي، شيميايي و پليمري مورد بررسی قرار میگیردکه براساس اطلاعات موجود درکتابچه مجتمعهای پتروشیمی انتشارات شرکت ملی صنایع پتروشیمی، آمار و اطلاعات منتشر شده در سایت‌های مجتمع های پتروشیمی و آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، در حال حاضر تعداد تولید‌کنندگان گرید پلیمری پروپیلن در کشور، 8 واحد بوده که جمعا ظرفیت اسمی در حدود 2/1 میلیون تن در سال را دارا هستند. شرکت پتروشیمی جم با ظرفیت اسمی 305 هزار تن، بزرگترین واحد تولیدکننده پروپیلن گرید پلیمری است. شرکت‏های پتروشیمی مارون و پالایش نفت شازند به ترتیب با 200 و 180 هزار تن تولید پروپیلن گرید پلیمری، در جایگاه بعدی تولیدکنندگان بزرگ این محصول جای دارند.

همچنین تنها دو مجتمع پالایشگاه آبادان و پتروشیمی ایلام تولید پروپیلن گرید شمیایی را بر عهده داشته‏ اند.

در ادامه گرید پالایشگاهی سومین گرید پروپیلن می‏باشد و پایین‌ترین کیفیت آن محسوب می‌گردد، که آمار تولید این گرید به صورت شفاف موجود نیست.

با استفاده از کد تعرفه‌ی موجود برای پروپیلن آمار واردات و صادرات این محصول را در 2 سال 1400 و 1401 بررسی کرده‌ایم.

همانگونه که در جدول فوق قابل مشاهده است واردات پروپیلن طی سال‏های اخیر ناچیز بوده و پروپیلن مورد نیاز کشور از طریق تولید تامین و مصرف می‌گردد. البته محصولات بالادستی پتروشیمی مانند پروپیلن به دلیل ارزش افزوده بالایی که در زنجیره پایین‏دست خود دارد عموما در بازار جهانی مورد معامله قرار نمی‏گیرد و تجارت آن بسیار اندک است.

میزان صادرات پروپیلن طی سال‌های اخیر بسیار ناچیز بوده و این مقدار در دو سال گذشته به صفر رسیده است. پروپیلن به عنوان خاویار صنعت پتروشیمی شناخته می‏شود که این بیانگر ارزش افزوده بالایی است که در زنجیره پایین‏دست این محصول ایجاد می‏گردد. به همین دلیل صادرات این محصول هدر دادن ماده‏ای است که استفاده مناسب از آن ارزش بسیار بالاتری را در پی دارد. به همین دلیل عدم صادرات این ماده با ارزش، رخدادی مثبت محسوب می‌گردد.